متفورمین، پرمصرف‌ترین داروی دیابت در جهان، سال‌هاست نه‌تنها برای کنترل قند خون بلکه به دلیل اثرات مفید گسترده‌اش از جمله محافظت در برابر التهاب، تصلب شرایین و حتی برخی تومورها مورد توجه قرار گرفته است. با وجود بیش از 60 سال استفاده، مکانیسم دقیق عملکرد آن همچنان به طور کامل روشن نشده بود.
به گزارش ایتنا و به نقل از سایتک‌دیلی ، اکنون پژوهشگران دانشگاه «کوبه» ژاپن برای نخستین بار شواهد بالینی ارائه کرده‌اند که نشان می‌دهد این دارو سطح فلزات خون را تغییر می‌دهد: مس و آهن را کاهش می‌دهد و روی را افزایش می‌دهد.
دکتر «واتارو اوگاوا»، متخصص غدد درون‌ریز دانشگاه کوبه، توضیح می‌دهد که بیماران دیابتی تغییراتی در سطح فلزاتی همچون مس، آهن و روی در خون خود تجربه می‌کنند. از طرفی، مطالعات شیمیایی قبلی نشان داده بود متفورمین قابلیت اتصال به برخی فلزات، به‌ویژه مس، را دارد و این خاصیت می‌تواند بخشی از اثرات مثبت آن را توضیح دهد. هدف تیم پژوهشی این بود که دریابند آیا این تغییرات در بیماران انسانی نیز رخ می‌دهد یا خیر.
در این مطالعه که در بیمارستان دانشگاه کوبه با حضور حدود 200 بیمار دیابتی انجام شد، نیمی از بیماران متفورمین مصرف می‌کردند و نیمی دیگر خیر. نتایج بررسی نمونه‌های خون نشان داد مصرف‌کنندگان متفورمین سطح پایین‌تری از مس و آهن و سطح بالاتری از روی داشتند. این تغییرات با بهبود تحمل گلوکز و پیشگیری از عوارض دیابت مرتبط دانسته می‌شود.
انتشار این یافته‌ها در مجله BMJ Open Diabetes Research & Care نقطه عطفی در درک علمی متفورمین محسوب می‌شود. به گفته اوگاوا، «کاهش غلظت مس و آهن و افزایش روی به‌طور بالقوه با کاهش عوارض و بهبود عملکرد متابولیک مرتبط هستند و این یافته می‌تواند توضیحی برای اثرات محافظتی متفورمین ارائه دهد.»
این کشف همچنین اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا ژاپن اخیراً داروی جدیدی به نام «ایمگلیمین» را تأیید کرده است که مشتقی از متفورمین محسوب می‌شود اما به دلیل ساختار متفاوت، قابلیت اتصال به فلزات را ندارد. پژوهشگران در حال مقایسه اثرات این دو دارو هستند تا تفاوت‌های مکانیزم عملکردشان روشن شود.
به باور اوگاوا، تحقیقات آینده باید رابطه علّی بین تغییرات سطح فلزات و اثرات متفورمین را به‌طور دقیق مشخص کنند. اگر این روند ادامه یابد، می‌تواند به طراحی داروهای هوشمندتری برای درمان دیابت و پیشگیری از عوارض آن منجر شود؛ داروهایی که با تنظیم هدفمند غلظت فلزات در بدن، اثربخشی بیشتری داشته باشند.
