تغییر فصول می‌تواند همراه با بروز برخی بیماری‌ها و عفونت‌ها باشد؛ اما برای برخی افراد، چالش دیگری نیز به‌وجود می‌آورد: دشواری در تنفس.
کولدیپ کومار گروور، رئیس بخش مراقبت‌های ویژه و ریه بیمارستان «سی.کی. بیرلا» در گوروگرام، در مصاحبه با نشریه «اچ‌تی لایف‌استایل» توضیح داد: «تغییرات دما، رطوبت و کیفیت هوا که همراه با تغییر فصل‌ها رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به تورم در مجاری تنفسی شود و در نتیجه، عملکرد طبیعی ریه‌ها را با اختلال مواجه کند.»
کومار گروور در ادامه، به تشریح پنج شیوه‌ای پرداخت که تغییرات آب‌وهوایی از طریق آنها بر سیستم تنفسی انسان تأثیر می‌گذارند:
۱. نوسانات ناگهانی دما
تغییر ناگهانی و شدید دما می‌تواند باعث انقباض مجاری هوایی شود. رفت‌وآمد مکرر بین محیط‌های گرم و سرد، این انقباض را تشدید کرده و فرآیند تنفس را دشوار می‌سازد. این شرایط به‌ویژه برای افراد مبتلا به آسم یا بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) چالش‌برانگیز است، زیرا ریه‌های آنان به تغییرات سریع دما حساسیت بیشتری دارد.
۲. افزایش آلرژن‌های هوا
فصل‌های بهار و پاییز معمولاً با اوج گیری میزان گرده‌ها، هاگ کپک و سایر آلرژن‌های هوا همراه هستند. استنشاق این ذرات می‌تواند موجب تحریک مجاری تنفسی، بروز سرفه، خس‌خس سینه و تنگی نفس در افراد مبتلا به آسم آلرژیک یا تب یونجه شود.
۳. تأثیر هوای خشک زمستان
هوای سرد زمستان معمولاً خشک‌تر است و این خشکی می‌تواند رطوبت طبیعی مجاری تنفسی را کاهش دهد. این وضعیت منجر به ایجاد التهاب، تحریک علائم آسم و افزایش آسیب‌پذیری ریه‌ها در برابر عفونت‌ها می‌شود.
۴. افزایش سطح آلودگی هوا
تغییرات فصلی می‌تواند الگوهای گردش هوا را تغییر داده و باعث احتباس آلاینده‌ها در سطح زمین شود. برای مثال، پدیده وارونگی دمایی در زمستان می‌تواند به روزهایی با کیفیت بسیار پایین هوا بینجامد که بیماری‌های تنفسی را تشدید کرده و عملکرد ریه را به‌ویژه در مناطق شهری مختل می‌کند.
۵. افزایش خطر عفونت‌های تنفسی
تغییرات پیاپی دما و همچنین تماس نزدیک افراد در فضاهای سربسته در فصول سرد سال، انتقال ویروس‌هایی مانند آنفلوانزا و ویروس سین‌سیشیال تنفسی (RSV) را افزایش می‌دهد. این ویروس‌ها می‌توانند باعث گرفتگی بینی، افزایش ترشح مخاط و تشدید بیماری‌های مزمن ریوی شوند.
راهکارهای مدیریت مشکلات تنفسی ناشی از تغییر فصل
در صورتی که با تغییر فصل، علائم تنفسی شما تشدید می‌شود، اقدام به‌موقع و پیشگیرانه ضروری است. دکتر گروور در این زمینه توصیه کردند: «پوشاندن دهان با شال در هوای سرد، استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوا در فصل گرده‌افشانی، حفظ آب بدن و تزریق به‌موقع واکسن‌های توصیه‌شده، همگی از عواملی هستند که در محافظت از سلامت ریه‌ها بسیار مؤثر واقع می‌شوند.»
