چین در حرکتی نوآورانه برای مقابله با چالش‌های انرژی و آب، نخستین مرکز داده زیرآبی خود را در فاصله حدود ۱۰ کیلومتری ساحل شانگهای راه‌اندازی می‌کند.
به گزارش ایتنا و به نقل از لایوساینس، گفته می‌شود این مرکز که با انرژی بادی کار خواهد کرد، پاسخ چین به مصرف روزافزون آب و برق توسط مراکز داده عظیم هوش مصناطیسی و محاسبات ابری است.
بر اساس گزارش‌ها، این مرکز داده زیرآبی حداقل ۳۰ درصد نسبت به مراکز داده زمینی برق کمتری مصرف خواهد کرد و ۹۷ درصد انرژی مورد نیاز خود را از یک مزرعه بادی نزدیک تأمین می‌کند.
گفتنی است مراکز داده مدرن که اطلاعات را ذخیره و محاسبات پیچیده را انجام می‌دهند، مقادیر عظیمی برق و آب مصرف می‌کنند. بر این اساس، حدود ۴۰ درصد از برق مصرفی یک مرکز داده معمولی صرف خنک‌سازی سرورها می‌شود.
این در حالی است که بسیاری از شرکت‌های بزرگ، مراکز داده خود را در مناطق خشک جهان مستقر کرده‌اند که این موضوع تنش آبی را در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند، تشدید می‌کند.
شرکت هایلانیون (Hailanyun) که گاهی با نام HiCloud نیز شناخته می‌شود، مسئولیت اجرای این پروژه پیشگامانه را بر عهده دارد.
لی لانگپینگ، سخنگوی این شرکت، اعلام کرد که فاز اول این پروژه شامل ۱۹۸ رک سرور خواهد بود که توانایی نگهداری ۳۹۶ تا ۷۹۲ سرور مجهز به هوش مصناطیسی را دارد و قرار است از سپتامبر ۲۰۲۴ (شهریور ۱۴۰۳) به بهره‌برداری برسد.
به گفته وی، این مرکز داده ظرفیت پردازشی معادل آموزش مدل زبانی GPT-3.5 شرکت OpenAI را در تنها یک روز فراهم خواهد کرد.
گفتنی است این پروژه که با سرمایه‌ای ۲۲۳ میلیون دلاری در حال اجراست، از فناوری پیشگامانه‌ای بهره می‌برد که مایکروسافت برای اولین بار بیش از یک دهه قبل در قالب پروژه Natick آزمایش کرد.
در آن پروژه، مایکروسافت کپسولی به اندازه یک کانتینر حمل‌ونقل حاوی بیش از ۸۰۰ سرور را در عمق ۳۶ متری آب در سواحل اسکاتلند غرق کرد. پس از بازیابی این کپسول دو سال بعد، مایکروسافت اعلام کرد که مراکز داده زیرآبی «قابل اعتماد، عملی و با مصرف انرژی پایدار» هستند.
با این حال، بنابر گزارش‌ها مایکروسافت پروژه Natick را متوقف کرده است.
یک سخنگوی این شرکت با عدم پاسخ مستقیم به این سؤال، تنها به ارائه بیانیه‌ای اکتفا کرد: «اگرچه در حال حاضر مراکز داده در آب نداریم، اما به استفاده از پروژه Natick به عنوان یک پلتفرم پژوهشی برای کاوش، آزمایش و اعتبارسنجی مفاهیم جدید حول قابلیت اطمینان و پایداری مراکز داده ادامه خواهیم داد».
گفته می‌شود هایلانیون قصد دارد از این فرصت برای پیشی گرفتن از شرکت‌های آمریکایی استفاده کند.
ژانگ نینگ، پژوهشگر فوق‌دکتری در دانشگاه کالیفرنیا، خاطرنشان می‌کند: «هایلانیون در کمتر از ۳۰ ماه از یک پروژه آزمایشی در هاینان در دسامبر ۲۰۲۲ به استقرار تجاری رسیده است - چیزی که پروژه Natick مایکروسافت هرگز به آن نرسیده است».
با وجود مزایای ظاهری مراکز داده زیرآبی، نگرانی‌هایی نیز در خصوص تأثیرات احتمالی محیط زیستی آن وجود دارند. پژوهشگران مایکروسافت دریافتند که کپسول آنها باعث به وجود آمدن گرمای موضعی در دریا شده است، هرچند این تأثیر محدود بود.
اما سایر پژوهشگران هشدار می‌دهند که مراکز داده زیرآبی می‌توانند با ایجاد یک موج گرمای دریایی (یعنی دوره‌ای با دمای غیرعادی بالای اقیانوس)، به تنوع زیستی آبزیان آسیب وارد کنند.
نگرانی دیگر امنیت است. یک مطالعه در سال ۲۰۲۴ نشان داد که مراکز داده زیرآبی می‌توانند توسط نویزهای مشخصی از طریق سیستم‌های بلندگوی زیرآبی از بین بروند که نگرانی‌هایی در خصوص حملات شرورانه با استفاده از صدا ایجاد می‌کند.
در پاسخ به این نگرانی‌ها، هایلانیون ادعا می‌کند که مراکز داده زیرآبی آن «دوستدار محیط زیست» هستند.
لی می‌گوید: «گرمای منتشرشده توسط مرکز داده زیرآبی باعث افزایش دما در آب به میزان کمتر از یک درجه شد». این پروژه تقریباً هیچ تأثیر بنیادینی ایجاد نکرده است».
