به گزارش مشرقاز اکونومیک‌تایمز هند، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، نارندرا مودی، نخست وزیر هند و سران هشت کشور دیگر قرار است در تازه‌ترین اجلاس سازمان همکاری شانگهای در شمال چین ملاقات کنند و احتمالا رویکردهای غیرمنسجم آمریکا در حوزه تجارت و همچنین جنگ‌های منطقه‌ای را به چالش بکشند.
این گروه ۱۰ عضوی که امروز و فردا در شهر بندری تیانجین گرد هم می‌آیند، در ۲۴ سال گذشته از حیث وسعت و نفوذ رشد داشته‌اند هرچند اهداف و برنامه‌های سازمان همکاری شانگهای مبهم بوده و مقبولین و رسمیت جهانی آن پایین مانده است. با این حال، برخی آن را «خوفناک‌ترین گروهی که تا به حال نام آن را شنیده‌اید»، خوانده‌اند.
روسیه، بلاروس، چین، هند، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان و ازبکستان دارندگان عضویت کامل این گروه هستند. سازمان همکاری شانگهای که در ابتد سپری در برابر نفوذ آمریکا در آسیای مرکزی انگاشته می‌شد، با اضافه شدن هند و پاکستان در سال ۲۰۱۷، ایران در سال ۲۰۲۳ و بلاروس در سال ۲۰۲۴، گسترش پیدا کرد.
این روزنامه با یادآوری اینکه این سازمان که از بلوکی منطقه‌ای در سال زمان تاسیس در سال ۲۰۰۱ به ائتلافی جامع بدل شده است، چین را ابرقدرت اقتصادی منطقه و بازیگر اصلی آن دانست و نوشت: در شرایطی که هم مسکو و هم پکن از این ائتلاف به عنوان چارچوبی برای همکاری نظامی منطقه‌ای بهره برده‌اند، بلاروس، ایران و هند برای بهره‌مند شدن از نفوذ روبه‌رشد سازمان همکاری شانگهای، بعدها به آن ملحق شدند.
اکونومیک تامیز هند در ادامه به بررسی راهبردهای اقتصادی و سیاسی این کشور از حضور در شانگهای پرداخته و نوشته است: از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، هندوستان به خریدار اصلی نفت روسیه بدل شده و تنش‌ها با واشنگتن را تشدید کرده است. مودی (نخست وزیر هند) نیز پس از دیدار دیپلمات‌های ارشد دهلی‌نو و پکن در ماه آگوست، از «بهبود روابط با چین با آهنگی یکنواخت و احترام به منابع و حساست‌های طرفین» سخن به میان آورده است.
خبرگزاری شینهوا دوشنبه هفته گذشته این گردهمایی را «بزرگ‌ترین اجلاس سازمان همکاری شانگهای (SCO) در تاریخ» نامید و اعلام کرد که از این فرصت برای «تدوین طرح توسعه این بلوک برای دهه آینده» استفاده خواهد شد. رهبران حدود دوازده کشور دیگر از جمله مصر، نپال و چند کشور جنوب شرق آسیا، به‌عنوان شرکای گفت‌وگو یا میهمان در این اجلاس حضور دارند.
شینهوا از هدایت این سازمان با سکان «روح شانگهای» سخن گفت که ویژگی‌هایی همچون اعتماد متقابل، منافع دوجانبه، برابری، مشورت، احترام به تنوع تمدن‌ها و پیگیری توسعه مشترک را در بر می‌گیرد. پکن با اشاره به افزایش تجارت و حمل‌ونقل ریلی بین چین و دیگر اعضا، کشورهای ناظر و شرکای گفت‌وگو، به نظر می‌رسد مشتاق است تا بر مزایای اقتصادی این بلوک تاکید کند.
شینهوا یادآور شده است که در این اجلاس اسنادی امضا خواهد شد؛ از جمله بیانیه‌ای به مناسبت هشتادمین سالروز پایان جنگ جهانی دوم، که حزب کمونیست حاکم چین، سوم سپتامبر این مناسبت را با رژه نظامی در مرکز پکن گرامی خواهد داشت.
دالی یانگ، پژوهشگر علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو می‌گوید که سازمان همکاری شانگهای یکی از برجسته‌ترین سازمان‌های منطقه‌ای است که چین در تأسیس آن نقش داشته است.
یانگ گفت: «تشکیلات سیاسی و حاکمیتی چین، تأکید زیادی بر حفظ روابط موجود در عرصه بین‌المللی دارند؛ هرچند سازمان همکاری شانگهای در مقابله با چالش‌های عمده امروزی چندان مؤثر نبوده است. این اجلاس چند روز پیش از رژه نظامی عظیمی در پکن برگزار می‌شود که به مناسبت هشتادمین سالگرد تسلیم ژاپن در پایان جنگ جهانی دوم برگزار خواهد شد و شی جین‌پینگ، رئیس جمهوری چین و سایر رهبران، از جمله کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی که حضورش نادر است، در آن شرکت خواهند کرد.»
جون توفل درِیر، کارشناس سیاست چین در دانشگاه میامی می‌گوید: به نظر می‌رسد سازمان همکاری شانگهای تمایل دارد از یک سکوی گفت‌وگو به مکانیسم کامل همکاری عملی تبدیل شود که نتایجی ملموس برای شهروندان کشورهای عضو به ارمغان آورد. با این حال، پرسش‌ها همچنان به قوت خود باقیست؛ «با چه هدفی و چگونه؟»
به باور درایر، «از نگاه شی جین‌پینگ، ریاست بر این اجلاس در تیانجین باید برای او تبلیغاتی مثبت به همراه داشته باشد و شاید تصویر او را به‌عنوان رهبر نظم نوین جهانی تقویت کند.»
